بدون رویکرد فرهنگی به توسعه مطلوب دست نمی‌یابیم

رییس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ضمن تبیین چرایی اهمیت فرهنگ و بررسی الزامات فرهنگی اظهارکرد: شکی وجود ندارد که بدون نگاه و رویکرد فرهنگی به رشد و توسعه مطلوب در کشور در عرصه های گوناگون دست پیدا نمی کنیم.

حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر «علی ذوعلم» در گفت‌وگو با «حمایت» با اشاره به تاکیدات خاص مقام معظم رهبری بر اهمیت مسایل فرهنگی و اقتصادی در دیدار اخیر رییس جمهور و هیئت دولت با ایشان تصریح کرد: اساساً در سال‌های اخیر معظم له به موازات تاکید بر مسایل اقتصادی به مقوله فرهنگ نیز به طور خاص اشاره داشته و اهتمام جدی مردم و مسئولان در راستای رشد و توسعه و اعتلای فرهنگی کشور را خواستار شده‌اند.

وی با بیان این که «اقتصاد و فرهنگ» بر یکدیگر تاثیر و تأثر متقابلی دارند، هم ادامه داد: اگرچه امروز کشور با مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری، رکود اقتصادی و بعضاً گرانی‎های برخی اقلام و کالاها روبروست اما از نگاه رهبری - همان طور که ایشان بارها نیز فرموده‎اند- فرهنگ به معنای عام آن از جایگاه والاتر و اساسی تری برخوردار بوده و مهم تر از اقتصاد است.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: اهمیت فرهنگ و مباحث فرهنگی از آن روست که خود زیربنای مباحث اقتصادی،‌اجتماعی، علمی و سیاسی کشور به شمار می‌رود و به تعبیر زیبای رهبر فرزانه انقلاب به سان اکسیژن هوا برای فرد و جامعه است که بدون آن حیات یک جامعه با مشکل حاد و جدی توأم می‌شود.

وی همچنین با بیان اینکه شاید در روزهای اخیر این کلام را به نقل از مقام معظم رهبری زیاد در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیده باشید که ایشان گفته اند «گاهی اوقات مشکلات فرهنگی خواب شب را از چشمانم می برد» افزود: این عبارت و عباراتی از این دست نشان می‌دهد که تا چه حد مسایل فرهنگی برای ایشان در اولویت است و از سویی حاکی از این مساله است که با وجود آمدن و رفتن دولت‌ها و سردادن وعده‌های گوناگون از سوی مسئولان همچنان مشکلات «فرهنگی» دغدغه خاطر اول رهبری و بسیاری از دلسوزان کشور است.

دو الزام برای رشد و جهش فرهنگی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه این گفت و گو با بیان این که بی تردید، حل معضلات فرهنگی لازمه عزم و همت و اراده ملی است، گفت: اگر می‌خواهیم در عرصه فرهنگ ضمن حل معضلاتی که به آن دچار هستیم به یک شکوفایی ، رشد و توسعه متناسب دست یابیم قبل از هر چیز باید فرهنگ به اولویت تصمیم گیران و متولیان کشور تبدیل شود و در وهله بعد زیرساخت های لازم برای یک جهش فرهنگی مناسب را فراهم کنیم.

وی با اشاره به این که فرهنگ شالوده آن چیزی است که می‌تواند ما را به اهداف اصلی‌مان برساند، هم خاطرنشان کرد: از این نکته کلیدی نیز نباید غافل شد که ما نمی‌توانیم اقتصاد ، فرهنگ ، سیاست و ... را در یک جامعه به طور دقیق از هم تفکیک کنیم، چرا که اینها گرچه از هم متمایز هستند ولی در واقع روی همدیگر تاثیر مستقیم می‌گذارند.

لزوم تقویت رویکرد فرهنگی در همه عرصه ها

ذوعلم اضافه کرد: به نظر من آن چه مهم است این که ما در اقتصاد، در سیاست ورزی، در مباحث حقوقی و پزشکی و حتی در مباحث نظامی باید نگاه فرهنگی متناسب با آموزه های دینی را حفظ کرده و حتی آن را روز به روز تقویت کنیم.

شرط لازم برای دست یابی به الگوی پیشرفت

عضو اندیشکده مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت همچنین با اشاره به الزامات دست‌یابی به الگوی مناسب برای توسعه و پیشرفت کشور گفت: بدون توجه به الزامات رشد و پویایی فرهنگی در جامعه اساساً نمی توان به موفقیت مورد نظر در ابعاد ملی دست یافت، کما این که الگویی که بدون توجه به مباحث فرهنگی باشد نیز نمی‌تواند نسخه ای مناسب برای کشوری چون ما باشد چرا که قبل از هر چیز، انقلاب اسلامی آن از جنس فرهنگ بوده است.

برخی انحصارطلبی‌ها تاکنون مانع فرآیند درست در آموزش و پرورش شده است

عضو هیأت مرکزی کانون تربیت اسلامی تاکید کرد: وجود برخی تنگ‌نظری‌ها، انحصارطلبی و خروج از رسالت تعلیم و تربیت تاکنون مانع یک فرآیند درست در آموزش و پرورش شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم عضو هیأت مرکزی کانون تربیت اسلامی امروز در چهارمین کنگره کانون تربیت اسلامی که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی برگزار شد، در سخنانی با اشاره به شعار این کنگره با مضمون «تحول بنیادی، انتظار معلم و مطالبات مردم»، اظهار داشت: تحو ل بنیادین اگرچه کار و تلاش مستمر، پیچیده، دشوار و ریشه‌دار است، اما باید همواره به‌عنوان شعار نیز آن را مطرح کنیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم یادآور شد: اینکه تحول بنیادین در آموزش و پرورش به گفتمان تبدیل شده و در بدنه آموزش و پرورش جای خود را باز کرده است، یک توفیق است، اما اینکه تا چه حدی به لوازم و الزامات آن عمل شده، قابل بررسی است.

عضو هیأت مرکزی کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه اولین نیاز اصلی فهم عمیق و درک ابعاد تحول بنیادین است، افزود: این یعنی اینکه ما در تحول بنیادین قالب‌ها را جایگزین محتوا نکرده و صورت را دنبال نکنیم، بلکه به سیرت تحول توجه کنیم.

وی تصریح کرد: متأسفانه بعضی از بیان‌هایی که در جامعه مطرح می‌شود، نشان می‌دهد هنوز به کار عمیق علمی برای رسیدن به فهم عمیق تحول نیاز داریم و اینکه توجه به فلسفه آموزش و پرورش به فلسفه انقلاب اسلامی برمی‌گردد و اگر بخواهد این هویت حفظ شود و از قالب‌های سطحی و ظاهری به عمق آرمان‌ها نزدیک شده و به جامعه اسلامی دست پیدا کنیم، جز با تحول عمیق در تعلیم و تربیت میسر نیست. 

اعضای شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی انتخاب شدند

در چهارمین کنگره کانون تربیت اسلامی اعضای شورای مرکزی و اعضای علی‌البدل کانون تربیت اسلامی با اخذ آرای حاضرین و پس ازشمارش آرا در حضور ناظر وزارت کشور برای مدت 2 سال انتخاب شدند.

اسامی نفرات برگزیده به ترتیب آرا شامل «محمود فرشیدی»،«حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم»،«باقر پیشنمازی»،«لاله افتخاری»،«فرشته حشمتیان»،«سید حسین نقوی حسینی»، «جبار کوچکی نژاد»،«سعید تقی آبادی»،«اسدالله اسدی گرمارودی»،«حسین احمدی»،«علی یزدیخواه»،«منوچهر براتی»، «سید بابک هاشمی نکو»،«غلام رضا عسگری» انتخاب شدند.

اعضای علی البدل شامل «محمدحسین نژاد حسین»،«مسلم میرزاپور»،«راضیه وثوقی»،«نصرالله فاضلی» و «فیروز رضایی‌» هستند.

اجرای سند تحول آموزش و پرورش باید بر اساس افق ۱۴۰۴ تحقق یابد

مدیرکل اسبق دفتر تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش گفت: اجرای سند تحول باید با رفع نقص‌ها و کاستی‌ها و حساب‌شده در همه ابعاد و سطوح مدیریتی در افق ۱۴۰۴ تحقق یابد.

به نقل از سایت سازمان بسیج فرهنگیان، حجت الاسلام والمسلمین علی ذوعلم مدیرکل اسبق دفتر تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت: آموزش و پرورش از سه جهت دچار کاستی است و نیاز به تحول بنیادین دارد؛ جهت اول عدم کارآمدی آموزش و پرورش است یعنی انتظاراتی که خانواده‌ها، دانش‌آموزان و کل جامعه دارند تا اینکه این نهاد بتواند دانش‌آموزانی اهل تفکر، متعهد، مؤمن و توانمند برای ساخت جامعه تربیت کند؛ از این جهت ما دچار کاستی‌های زیادی هستیم که نیاز به تحول داریم.

وی ادامه داد: جهت بعدی که نیاز به تحول داریم، بحث مبانی فلسفی و نظری آموزش و پرورش است؛ آموزش و پرورش ما از گذشته و بر اساس یافته‌های تربیتی غربی به ما منتقل شده است، پس از این جهت نیز آموزش و پرورش نیازمند تحول است.

 حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم اضافه کرد: سوم بحث رشد است یعنی باید آموزش و پرورش دچار تحول شود و ما باید آموزش و پرورش خودمان را روزآمد کنیم و با نوآوری و ارائه راهکارهای نو، بتوانیم نیازهای جدید را پاسخ بدهیم.

وی گفت: ابعاد تحول در نقطه کانونی شامل نگرش‌ها، ارزش‌ها و رویکردهایی است یعنی سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان، مدیران و معلمان ما باید در دریافت و نگرش خود بازنگری داشته باشند؛ همانطوری که رهبر معظم انقلاب تأکید کردند اصلاح و ارتقای تعلیم و تربیت به اصلاح و ارتقای عرصه سیاست و اقتصاد هم کمک می‌کند.

مدیرکل اسبق دفتر تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه سند تحول آموزش و پرورش باید اصلاح شود، ادامه داد: ما باید این نگرش‌ها را اصلاح کنیم و در مرحله بعد باید به سراغ اصلاح کانون‌های اصلی مثل معلمان، مدیریت‌ها، قواعد و ضوابط، کتاب‌های درسی و برنامه‌های پرورشی برویم؛ اینها باید ذیل اسناد تحولی بر اساس  آنچه در سند مطرح شده است، خودشان را بازسازی و اصلاح کنند.

وی افزود: با در دست داشتن اسناد تحولی که داریم اگر به طور جدی و واقعی تلاش بیشتر و دقیق‌تر در آموزش و پرورش شود، می‌توانیم بگوییم که در افق 1404 به اهداف این برنامه دست یافتیم؛ به شرطی که در این حوزه سرمایه‌گذاری واقعی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین ذوعلم در مورد مشارکت دولت فعلی و قبلی در اجرای سند تحول اظهار داشت: تغییر دولت تأثیر زیادی در اهداف سند تحول آموزش و پرورش ندارد چرا که هم در این دولت و هم دولت قبل بر اجرای تحول تأکید دارند ولی ما احساس می‌کنیم هنوز آن اقدام جدی و واقعی در این عرصه انجام نشده است.

وی ادامه داد: در حال حاضر تلاش‌ها و نقشه راهی تدوین شده است ولی بیش از این باید سرمایه گذاری کنیم و از ظرفیت دانشگاه‌ها، حوزه‌های علمیه و ظرفیت نهادهای انقلابی نظیر بسیج و سایر ارگان‌ها استفاده کنیم؛ صرف اینکه فقط آموزش و پرورش بخواهد این تحول را اجرا کند، موفق نخواهد شد.

مدیرکل اسبق دفتر تألیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: دو مرکز شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش و پرورش باید به این تحول نظارت کنند ولی احساس می‌شود هر دو شورا در این زمینه کوتاهی‌هایی دارند و هنوز در نظارت جدی و اثرگذار ورود نکردند.

انتهای پیام/

اشاعه «اسلام رحمانی» به خلع سلاح مسلمانان در برابر تکفیری‌ها می‌انجامد

رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی گفت: «اسلام رحمانی» زمینه‌ساز تحریف معنایی در جهت‌گیری اسلامی است. این دیدگاه بی‌پایه تقلیدی از مسیحیت غرب امروز است که هیچ توجهی به جنبه‌های دفاعی و جهادی برای استقرار حق و مقابله با باطل ندارد.

هبر معظم انقلاب اسلامی چندی پیش در جمع عده‌ای از دانشجویان مباحثی را درباره سکولاریسم، لیبرالیسم اسلامی، اسلام رحمانی، آرمان‌گرایی، واقع گرایی و در نهایت محافظه‌کاری بیان کردند که از اینجا قابل مطالعه است.

حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی درباره اهداف مغرضانه دشمنان در طرح گفتمان اسلام رحمانی و تحلیل وضعیت جهان اسلام و نفوذ غرب در آن مباحثی را مطرح کرد که در ادامه می‌خوانیم.

*رهبری در صحبت‌های اخیرشان در جمع دانشجویان از حامیان «اسلام رحمانی» انتقاد کردند. برداشت شما از این عبارت چیست و چه کسانی سردمدار این شعار و با چه قصد و نیتی هستند؟

-بحثی که رهبر معظم انقلاب درباره اسلام رحمانی مطرح کردند در واقع یک نوع آسیب شناسی گفتمانی درباره انقلاب و پیشگیری از نوعی تحریف معنایی و محتوایی در جهت‌گیری اسلام ناب محمدی (ص) است. در حقیقت ما دو گونه می‌توانیم به این موضوع بپردازیم؛ نخست اینکه بررسی کنیم آیا جهت‌گیری و ماهیت اسلام ناب و اسلام کامل یک جهت‌گیری رحمانی و مبتنی بر لطف و نگاه محبت آمیز خدای متعال نسبت به انسان‌ها هست یا خیر؟

دیدگاه اول

در پاسخ به این سؤال قطعاً نگاه قرآن کریم و معارف اهل بیت (ع) را باید مدنظر قرار دهیم چرا که اساس آفرینش جهان و انسان براساس لطف و رحمت از خواستگاه فیض الهی به ماسوی‌الله است، در حقیقت خداوند هیچ نیازی به مخلوقات خود از جمله انسان‌ها ندارد، آنچه در تکوین و تشریع برای انسان فراهم شده است ناشی از فیض الهی است. براساس این نگاه اسلام در ذات و جوهره خود یک دین رحمانی است و حتی احکامی که به ظاهر در تلقی گرایش‌های غرب زده خشونت آمیز تلقی می‌شوند، آنها هم در درون خود از فیض و رحمت الهی سرچشمه گرفته و مالامال از لطف الهی است.