آیت‌الله بروجردی نقطه عطف تاریخ حوزه‌های علمیه

حجت‌الاسلام علی ذوعلم، رئیس پژوهشکده انقلاب اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دراین باره می‌گوید: مرحوم آیت الله بروجردی نقطه عطفی در تاریخ حوزه‌های علمیه ایجاد کرد، در شرایطی که زمینه‌های اجتماعی مناسبی برای بسط و رشد تفکر اسلام ناب وجود داشت ایشان در بالاترین حد از این ظرفیت استفاده کردند و بنابراین در زمان ایشان حوزه‌های علمیه با رشد و توسعه کمی توانست خلاء یا کمبود نیروی محقق و مربی دینی را کاهش بدهد و به بسط تفکر اسلامی کمک بکند و هم ایشان در نوع ارتباطات بین‌المللی، مذهبی و دینی توانستند یک نگاه فرامذهبی به اسلام داشته باشند و با علمای بزرگ اهل سنت باب مراوده را باز کنند و ضمن تبیین ویژگی‌های علمی مکتب اهل بیت به کاهش اختلافات فرقه‌ای کمک کنند و باب تقریب مذاهب و وحدت مسلمانان را باز کنند که این هم حرکت مهمی بود.

 

علاوه بر اینها آیت‌الله بروجردی در داخل کشور به بسط و توسعه تفکر دینی و تربیت اخلاقی پرداختند و با اتخاذ تدبیر بسیار عمیق و کارسازی زمینه تحقق انقلاب اسلامی را فراهم کردند. در حقیقت باید گفت که مرحوم بروجردی زیرساخت‌های لازم برای شکل گیری انقلاب اسلامی را توسعه داده و چهره‌های برجسته انقلاب اسلامی که در رأس آنها رهبر فقید انقلاب قرار دارد، در مسیر ایشان را کمک کردند.

چهره‌های برجسته یاران امام راحل عموماً از شاگردان مکتب فقهی آیت‌الله بروجردی بودند و در همان فضای توسعه زیرساخت‌های لازم برای اشاعه تفکر اسلامی را در مقابله با رژیم پهلوی که در صدد ریشه کن کردن تفکر اسلامی بود، برآمدند بنابراین آیت‌الله بروجردی بسیار موفق عمل کردند اگر ما بخواهیم دو چهره برجسته را در آن مقطع تاریخی معرفی کنیم که هر کدام در بخشی توانستند با مقابله فرهنگی رژیم پهلوی علیه اسلام مقابله کنند یکی از این چهره‌ها در حوزه فقاهت آیت‌الله بروجردی و دیگری در بعد فکری و فلسفی، علامه طباطبایی است.

در نهایت تمرکزی که در دوره آیت‌الله بروجردی به طور طبیعی در مرجعیت شیعه شکل گرفت عامل رونق حوزه علمیه قم و بسط نگاهی بود که در این حوزه نسبت به اسلام و معارف اسلامی وجود داشت.