حجت الاسلام علی ذوعلم استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این همایش پیرامون تربیت اسلامی سخنرانی کرد و گفت: تعلیم و تربیت همواره از مهمترین دغدغه های مصلحان و متفکران بوده است و از دیدگاه ادیان الهی نیز این مقوله، مقوله اساسی حیات انسان است و اسلام به عنوان تنها دین حق الهی در ابعاد گوناگون تربیت انسان، مبانی، ارزشها و راهبردهای اساسی را ارائه کرده است.
وی با بیان اینکه اساسا اسلام را می توان دین تربیت خواند چرا که همه عرصه های تعالی انسان را در ابعاد فردی و اجتماعی مشروط به تربیت صحیح می داند افزود: در این میان مولفه اهداف و رویکرد محتوایی تربیت مهمترین مولفه ای است که پیوند بین مبانی و نگرش های فلسفی تربیت از یک سو و فرایند تحقق آن را از سوی دیگر برقرار می کند. از منظر اسلام، تربیت عقلانی و پرورش قدرت تفکر فطری مهمترین هدفی است که تکیه گاه و خاستگاه اولیه ایمان به مبداء و معاد و شکل گیری باور عمیق به حقایق و ارزشهای الهی را فراهم می سازد و سپس بر مبنای تعقل و ایمان سایرعناصر اصلی و کلی اهداف تربیتی در یک الگوی مفهومی، تعریف و تبیین می گردد.
حجت الاسلام ذوعلم یادآور شد: این اهداف ، پرورش حکمت در متربیان است که هم در عرصه نظر و هم در عرصه عمل به همه نیکی ها و مطلوب هایی که در ابعاد فردی و اجتماعی غایت تربیت شمرده می شود دست می یابد. بنابراین تربیت اسلامی، تربیت “حکمت بنیان” است و تحول و ارتقاء نظام تربیتی و آموزشی جوامع اسلامی در مبانی، اهداف، اصول، روش ها و محتوا بر این اساس ضروری است؛ تحولی که در روش ها و چارچوب های خود نیز باید حکیمانه باشد.
در ادامه این همایش دکتر احمد زندوانیان استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه یزد طی سخنانی به مقایسه اصول تعلیم و تربیت از نظر استاد حسینی با سایر مربیان تربیتی پرداخت و گفت: کسب و استخراج اصول تربیتی وظیفه فیلسوف تربیتی است و فیلسوف تربیتی این کار را بر اساس مکتب فلسفی- تربیتی اش انجام می دهد.
وی با مقایسه اصول تربیتی اندیشمندان خارجی و ایرانی با نظرات دکتر حسینی تصریح کرد: استاد حسینی می کوشد تا به استخراج اصول تربیتی بر اساس نظریه اسلامی- شیعی بپردازد. ابتکار جالبی که حسینی در بحث اصول بکار می گیرد درجه بندی اصول تربیتی است.
دکتر زندوانیان افزود: استاد حسینی اصول تعلیم و تربیت اسلامی را به سه دسته کلی اصول مکتبی، اصول اجرایی و اصول راهبردی تقسیم می کند و این ابتکار باعث می شود که رابطه بین اصول و تصمیم سازی های ضروری در تعلیم و تربیت استوارتر گردد.
این استاد دانشگاه یزد در پایان گفت: تدوین اسناد نظری تعلیم و تربیت، بهره گیری از اصول مکتبی و اصول راهبردی ضروری است و برای اجرایی کردن برنامه های کلان وزارتی در مدارس بهره گیری از اصول اجرایی ضروری تر است.
در ادامه این نشست حجت الاسلام دکتر سید حسین حسینی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز طی سخنانی به مفهوم کلیدی در اندیشه های تربیتی استاد حسینی اشاره کرد و گفت: اندیشمنان صاحب نظر یا در مجموعه آثار خود از یک مفهوم کلیدی نام آورده و سپس تمامی اجزاء نظام فکری خود را حول آن نقطه دال مرکزی تنظیم کرده و به نوعی در صدد شرح آن بر می آیند و یا عناصر اندیشگی آنان به تدریج در بستر زمان طرح شده اما از چنان سازواری برخوردار است که می توان کلیت آن را بر محور آن مولفه مرکزی تنظیم و تفسیر کرد.
این پژوهشگر تصریح کرد: در این فرض چنانچه در کشف و گزینش آن مولفه مرکزی به درستی عمل کرده باشیم، آن پایه محوری نقطه ثقل نظام اندیشه ورزی آن اندیشمند بوده و بایستی بتوان همه اجراء این پیکره را به نوعی به سوی آن مفهوم محوری تحلیل برد و نقش کلیدی آن را در میان سایر مسائل مورد توجه وی نشان داد.
وی یادآور شد: دکتر سید علی اکبر حسینی از جمله متفکران تربیتی در حوزه دوم است که به هر دلیل خود به انتخاب یک کلید واژه اصلی نپرداخته ولی شاید بتوان با مروری بر آثار وی “استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی” را به عنوان مهمترین پایه اندیشه های تربیتی وی قلمداد کرد.
حجت الاسلام حسینی در پایان خاطر نشان کرد: آثار استاد حسینی به دو بخش نظری و کاربردی تقسیم می گردد که عمده آثار ایشان در مباحث کاربردی است و با بررسی این آثار به این نتیجه می رسیم که ایشان به استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی تاکید داشتند.